6 Haziran 2009 tarihli Avrupa Birliği Resmi Gazetesi'nde (2009/L 143/1) Avrupa Kömür ve Çelik Topluğu ile Türkiye Cumhuriyeti Arasında Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğunu Kuran Antlaşma Tarafından Kapsanan Ürünlerin Ticaretine Dair Anlaşma Altında Kurulan Ortak Komitenin 1/2009 sayılı Kararı yayınlandı. Karar başlığını aratmıyor, tam 101 sayfa! Hoş, dış ticaret rejimi düzenlemeleri açısından normal sayılır bu uzunluk.
Peki, nedir bu denli uzun bir kararı gerektiren konu?
Cevabı vermeden önce gerekli altyapıyı kuralım. Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu, Avrupa Topluluğu'ndan daha önce kurulmuş, dış ticaret dahil kendine özgü kuralları olan sektörel bir birlikti. Günümüzde mevcudiyetini sürdürmüyor. Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğunu Kuran Antlaşma 2002 yılında yürürlükten kalktı ve Topluluk'un yetkileri Avrupa Topluluğu'na devroldu. Tabi yaptığı uluslararası anlaşmalar da.
Türkiye'nin Avrupa Topluluğu ile arasında bir gümrük birliği varken Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu ile arasında ayrı kuralları olan bir serbest ticaret anlaşması bulunuyor. Bir başka deyişle kömür ve demir çelik gümrük birliği kapsamında değil. Taraflar bu serbest ticaret anlaşmasının devamından yana. Demir çelik sektörünün hassas doğası nedeniyle.
1/2009 sayılı Karar bu çerçevede söz konusu anlaşmanın birinci protokolünü yeniliyor. Bu Protokol ise Topluluk, Türkiye ve EFTA arasında menşe kümülasyonunu düzenliyor. Menşe kümülasyonu farklı tercihli ticaret anlaşmaları kapsamında verilen tavizlerin uygulanmasının gereksiz trafik sapmalarına neden olmaması için bir ihracatçı ülkenin ihraç ettiği mallarda yine tavize sahip olan üçüncü ülkeler menşeli girdilerin tavizli menşeyi temin edecek toplam yerli katkı payının hesaplanmasında dikkate alınmasını sağlayan bir mekanizma. Alınan yeni kararla Türkiye ile AB arasındaki ticarette bu mekanizmanın uygulanmasına yönelik düzenlemeler yenilenmiş ve uzatılmış durumda.
