Sovyetler Birliği'nin yıkılmasının üzerinden neredeyse 20 yıl geçecek, ancak Sovyet-ardı coğrafyada barış ve istikrar hala güvence altına alınmış değil. Hele Azerbeycan-Ermenistan ve Gürcistan-Rusya arasında yaşanan soğuk savaşların yakın gelecekte biteceği yok gibi. Tabi Avrupa tiyatrosunda NATO'nun genişleme sürecine paralel olarak tekrar meydana çıkan Rus-Batı geriliminin de.
Küresel ticaretin çoktaraflı kurallara tabi olarak yürütülmesini sağlayan, böylelikle küresel refah ve işbirliğine önemli bir katkıda bulunan Dünya Ticaret Örgütü'nün (DTÖ) bu coğrafyaya doğru genişlemesinin önemini arttırıyor bu siyasal bağlam. Ukrayna'nın 16 Mayıs 2008'de DTÖ'ye üye olmasıyla (http://antidamping.blogspot.com/2008/05/ukrayna-dtye-ye-oldu.html) gözler Rusya'ya çevrilmişti nitekim. Rusya Federasyonu dünyanın DTÖ üyesi olmayan tek büyük ekonomisi.
Ancak DTÖ'ye üye olmak pek kolay değil. Diğer uluslararası örgütler gibi mevcut üyelerin oybirliğinin gerekli olması değil asıl sorun. DTÖ'nün kapsamlı mevzuatının gerektirdiği yasal ve idari değişiklikler ile mevcut DTÖ üyelerinin üyelik müzakerelerini yaşadıkları ticari ihtilafları çözümlemek veya yeni tavizler koparmak için bir fırsat olarak görmeleri. Çin'in üyeliği de pek kolay gerçekleşmemişti bu nedenle. Hala Çin tekstil ürünlerine karşı ayrımcılık söz konusu.
Nitekim Rusya'nın DTÖ üyeliğine ilişkin Cenevre'de 16-20 Haziran tarihlerinde yapılacak olan çoktaraflı görüşmeler öncesi Moskova'ya kötü haber Tiflis'ten geldi. Gürcistan Ekonomik Kalkınma Bakanı Ekaterina Sharashidze mevcut koşullar altında Rusya'nın üyeliğini veto edeceklerini açıkladı.
Neden mi? Aslında sorunun kökeni tamamen siyasal. Gürcistan idari olarak iki özerk cumhuriyet ve on idari bölgeden, fiiliyatta ise beş bölgeden oluşan bir ülke. Merkezi hükümetin bunlardan Abhazya Özerk Cumhuriyeti ve Güney Osetya üzerinde kontrolü hiç yok (Ermenilerin yaşadığı Cevahetya'da ve Abaşidze'nin 2004'te devrildiği Acaristan'da da daha az.). Rusya Abhazya ve Güney Osetya'ya destek veriyor. Vladimir Putin 16 Nisan'da Rusya sınırında yer alan bu bölgelerle doğrudan ekonomik bağlantı kurma kararı alarak işi resmileştirdi. Ruslar zaten Gürcistan'la ekonomik ilişkilerini en alt düzeye indirmiş durumdalardı.
Gürcistan'ın DTÖ müzakerelerinde doğrudan siyasal sorunları masaya sürme imkanı pek yok. Gündem belirlenmiş durumda. Ancak Kuzeybatı komşumuz bunun yerine dolaylı bir itirazda bulunuyor: Rusya'nın Abhazya ve Güney Osetya ile ayrı gümrük kapıları üzerinden gerçekleştirmeye başladığı ticaretin DTÖ kurallarına aykırı olduğunu, ticaretin sadece merkezi hükümetin resmi gümrük noktaları aracılığıyla yürütülebileceğini, aksi taktirde Rusya'nın üyeliğini veto edeceğini söylüyor.
Küresel ticaretin çoktaraflı kurallara tabi olarak yürütülmesini sağlayan, böylelikle küresel refah ve işbirliğine önemli bir katkıda bulunan Dünya Ticaret Örgütü'nün (DTÖ) bu coğrafyaya doğru genişlemesinin önemini arttırıyor bu siyasal bağlam. Ukrayna'nın 16 Mayıs 2008'de DTÖ'ye üye olmasıyla (http://antidamping.blogspot.com/2008/05/ukrayna-dtye-ye-oldu.html) gözler Rusya'ya çevrilmişti nitekim. Rusya Federasyonu dünyanın DTÖ üyesi olmayan tek büyük ekonomisi.
Ancak DTÖ'ye üye olmak pek kolay değil. Diğer uluslararası örgütler gibi mevcut üyelerin oybirliğinin gerekli olması değil asıl sorun. DTÖ'nün kapsamlı mevzuatının gerektirdiği yasal ve idari değişiklikler ile mevcut DTÖ üyelerinin üyelik müzakerelerini yaşadıkları ticari ihtilafları çözümlemek veya yeni tavizler koparmak için bir fırsat olarak görmeleri. Çin'in üyeliği de pek kolay gerçekleşmemişti bu nedenle. Hala Çin tekstil ürünlerine karşı ayrımcılık söz konusu.
Nitekim Rusya'nın DTÖ üyeliğine ilişkin Cenevre'de 16-20 Haziran tarihlerinde yapılacak olan çoktaraflı görüşmeler öncesi Moskova'ya kötü haber Tiflis'ten geldi. Gürcistan Ekonomik Kalkınma Bakanı Ekaterina Sharashidze mevcut koşullar altında Rusya'nın üyeliğini veto edeceklerini açıkladı.
Neden mi? Aslında sorunun kökeni tamamen siyasal. Gürcistan idari olarak iki özerk cumhuriyet ve on idari bölgeden, fiiliyatta ise beş bölgeden oluşan bir ülke. Merkezi hükümetin bunlardan Abhazya Özerk Cumhuriyeti ve Güney Osetya üzerinde kontrolü hiç yok (Ermenilerin yaşadığı Cevahetya'da ve Abaşidze'nin 2004'te devrildiği Acaristan'da da daha az.). Rusya Abhazya ve Güney Osetya'ya destek veriyor. Vladimir Putin 16 Nisan'da Rusya sınırında yer alan bu bölgelerle doğrudan ekonomik bağlantı kurma kararı alarak işi resmileştirdi. Ruslar zaten Gürcistan'la ekonomik ilişkilerini en alt düzeye indirmiş durumdalardı.
Gürcistan'ın DTÖ müzakerelerinde doğrudan siyasal sorunları masaya sürme imkanı pek yok. Gündem belirlenmiş durumda. Ancak Kuzeybatı komşumuz bunun yerine dolaylı bir itirazda bulunuyor: Rusya'nın Abhazya ve Güney Osetya ile ayrı gümrük kapıları üzerinden gerçekleştirmeye başladığı ticaretin DTÖ kurallarına aykırı olduğunu, ticaretin sadece merkezi hükümetin resmi gümrük noktaları aracılığıyla yürütülebileceğini, aksi taktirde Rusya'nın üyeliğini veto edeceğini söylüyor.
Anlayacağınız siyasal sorunlar ekonomik kisvelere girmekte hiç zorlanmıyor. Tersini hayal etmek hoş da olsa ekonomi barışı sağlayan değil, perçinleyen bir araç.
Rusya dünyada ticari savunma araçlarına en çok maruz kalan ülkeler arasında. DTÖ'ye üye olmasının bu durumu değiştirmesi bekleniyor. Tabi Rus hükümetinin dağıttığı bazı sübvansiyonları ve yatırım ilişkilerini de kontrol altına alması.
Rusya dünyada ticari savunma araçlarına en çok maruz kalan ülkeler arasında. DTÖ'ye üye olmasının bu durumu değiştirmesi bekleniyor. Tabi Rus hükümetinin dağıttığı bazı sübvansiyonları ve yatırım ilişkilerini de kontrol altına alması.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder