Rusya'nın DTÖ Üyelik Görüşmelerinde Tarım Sıkıntısı

Rusya dünyanın Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) üyesi olmayan tek büyük ekonomisi. Bu nedenle de dünyada ticari savunma araçlarına en çok maruz kalan ülkeler arasında. Ruslar uzun bir zamandır DTÖ üyesi olmak için çaba gösteriyor. Rusya Federasyonu'nun Katılımına dair Çalışma Grubu ta Haziran 1993'te, yani 15 yıl önce, daha DTÖ resmen ortada yokken oluşturulmuş. Çalışma Grubu'nun son rapor taslağı ekim 2004'te yayınlanmış. 2005'ten beri çoktaraflı düzeyde pek gelişme yok, ama 2006'da Amerika Birleşik Devletleri ile ikili anlaşmaya varılmış durumda (Avrupa Birliği de yıl sonuna kadar benzer bir anlaşmaya imza atabileceğini düşünüyor.).

Rusya'nın DTÖ'ye katılımı iki açıdan zorlu bir süreç. Birincisi Rusya tam bir piyasa ekonomisi değil, bu nedenle yapması gereken birçok yasal ve idari değişiklik bulunuyor. Ayrıca Rus temsilciler Sağlık ve Bitki Sağlığı ile Ticarette Teknik Engeller Anlaşmaları'na uyumda esneklik istiyor, diğer konularda da elini çabuk tutmuyor. Fikri ve sınai mülkiyet hakları da önemli bir konu. Ancak Çin örneğin bunların mutlak bir sorun olmadığını ortaya koyuyor. O halde ikinci nedene geçmek lazım. Yani mevcut DTÖ üyelerinin üyelik müzakerelerini yaşadıkları ticari ihtilafları çözümlemek veya yeni tavizler koparmak için bir fırsat olarak görmelerine.

16-20 Haziran tarihlerinde Rusya ile diğer DTÖ üyeleri Cenevre'de bir arada. Üyeliğe ilişkin teknik ayrıntılar müzakere ediliyor. Ancak görüşmeler Gürcistan'ın veto kartını çıkartmasıyla (http://antidamping.blogspot.com/2008/06/grcistan-rusyann-dt-yeliini-engelliyor.html) en başından sıkıntıya girmiş durumda.

Görüşmelerde sürtüşmeye neden olan bir diğer konu ise tarım sübvansiyonları. Rusya yılda iki milyar Dolar kadar destek veriyor tarım sektörüne. Ancak tarımsal sübvansiyonları Tarım Anlaşması ve Sübvansiyonlar ve Telafi Edici Önlemler Anlaşması kapsamında disipline tabi tutan DTÖ'den talebi kendisine yılda dokuz milyar Dolara kadar destekleme yapılmasına izin verilmesi. Nitekim Ruslar 2008-2012 dönemini kapsayan beş yıllık tarım programı kapsamında tarımsal üretimi % 23 arttırmayı, bu amaçla toplam 22 milyar dolarlık destekleme yapmayı planlıyor (http://www.terradaily.com/reports/Russia_Seeks_Nine_Billion_Dollars_WTO_Farm_Subsidies_999.html). Buna karşılık DTÖ üyesi olan önemli tarım ihracatçısı ülkeler Rusya'nın sübvansiyonların üç-dört milyar Doların üstüne çıkmasına yanaşmıyor.

Cenevre'deki görüşmeler sırasında bu konuda gündeme gelince Devlet Duması Başkan Yardımcısı Alexander Babakov Moskova'dan yetişip ülkesinin tarımsal sübvansiyonları kesmek yerine bütçesinin en azından % 10'unu tarıma ayırması gerektiğini söylemiş (http://www.rbcnews.com/free/20080618163502.shtml).

Anlaşılan Rusya'nın DTÖ üyeliği henüz ufukta gözükmüyor.