Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) Temyiz Organı, Brezilya'nın şikayet eden taraf olduğu DS267 sayılı "Birleşik Devletler - Yayla Pamukları" ihtilafında karara vardı. Temyiz Organı 2 Haziran 2008 tarihli raporunda konuyla ilgili panel raporunu büyük ölçüde yerinde buldu. Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) Sübvansiyonlar ve Telafi Edici Önlemler Anlaşması ve Tarım Anlaşması kapsamındaki yükümlülüklerine aykırı davranmaya devam ettiği sonucuna varan Temyiz Organı, İhtilafların Halli Organı'ndan ABD'nin ihtilaf konusu önlemi yükümlülüklerine uygun hale getirmesini talep etmesini uygun gördü. Bu vaka bir Madde 21.5 ihtilafı. Yani bir tarafın İhtilafların Halli Organı'nın kararlarına uyup uymadığı hususunda taraflar arasında çıkan anlaşmalıklara ilişkin.
Orijinal ihtilaf Brezilya'nın 27 Eylül 2002'de ABD'den istişarelerde bulunmayı talep etmesiyle başlamıştı. 8 Eylül 2004'te Panel, 3 Mart 2005'te Temyiz Organı raporu açıklanmıştı. Böylelikle ABD'nin Sübvansiyonlar ve Telafi Edici Önlemler Anlaşması'na göre yasak olan sübvansiyonlar verdiği ve ayrıca Anlaşma'nın hiçbir tarafın sübvansiyonlar aracılığıyla diğerlerinin menfaatlerine aykırı hareket edemeyeceğine yönelik hükümlerini ihlal ettiği, Tarım Anlaşması'nın ise ihracat sübvansiyonlarına ve bu sübvansiyonun tarafların yükümlülükleri etkisiz kılacak şekilde kullanılamayacağına ilişkin maddelerine aykırı davrandığı karara bağlanmıştı. Sorun özellikle ABD'nin Tarım Anlaşması'nın tarımsal sübvansiyonları ihtilafların hallinden muaf tutan "Barış Şartı" kapsamına girmeyen tarımsal ihracat kredisi garantileri ve yerel desteklerden kaynaklanmaktaydı. Raporların İhtilafların Halli Organı tarafından kabul edilmesiyle birlikte ABD bu sübvansiyonları DTÖ kurallarına uyumlu hale getirme yükümlülüğüyle karşı karşıya kalmıştı.
Ancak Brezilya ABD'nin bu yükümlülüğü yerine getirdiğine ikna olmayarak Madde 21.5'e başvurdu. Konuyla ilgili Panel raporu 18 Aralık 2007'de yayınlandı ve ABD tarafından temyize götürüldü. Ancak yukarıda belirtildiği gibi 2 Haziran'da açıklanan Temyiz Organı raporu da ABD'nin aleyhine: Birleşik Devletler'in hiçbir yükümlülüğünü tam olarak yerine getirmediği değerlendiriliyor.
Birçok ülkenin üçüncü taraf olarak katıldığı ihtilafda böylelikle son dönemece girilmiş oldu. İhtilafların Halli Organı'nın Panel ve Temyiz Organı raporlarını kabul etmesiyle ABD tarımsal sübvansiyonlar açısından sıkıntıya düşmüş olacak. Ancak ABD'li pamuk üreticilerinin güçlü bir lobi olması Washington, D.C.'nin bu karara uymasını güçleştirecek. Dolayısıyla karşı önlemler ufukta gözüküyor. Velhasıl Brezilya'nın ABD'yi gerçekten yola getirecek karşı önlemler bulunması da zor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder